10.02.2021
Εισδύοντας στα άδυτα
του χάους |
Τι
είναι τα ματ σε 2 |
ΠΡΟΟΙΜΙΟ
Ποια η σχέση του Καλλιτεχνικού με
το Αγωνιστικό σκάκι; -Έχουν και τα δυο τους ίδιους κανόνες.
Κάποια άλλη; -Καμμία.
"Το σκάκι είναι το παιχνίδι της
αλήθειας" έλεγε ο Λάσκερ. Στο Καλλιτεχνικό έχει την πλήρη
επιβεβαίωση.
Στο Καλλιτεχνικό υπάρχουν από τη
μια πλευρά ο συνθέτης και από την άλλη οι επιλυτές. Ο συνθέτης
κατασκευάζει το δημιούργημα θέτοντας ένα ερώτημα και οι επιλυτές
καλούνται να δώσουν τη σωστή απάντηση.
Μιλήσαμε για δημιούργημα. Ναι, ο συνθέτης
δημιουργεί. Τι; Ένα πρόβλημα (κακός ο ορισμός), το οποίο συνδυάζει τέχνη
(ομορφιά, αρμονία, τελειότητα, ευρηματικότητα, εκπλήξεις, απρόοπτα) και
σπαζοκεφαλιά.
Ο συνθέτης μπορεί να χρειαστεί από
ελάχιστες ώρες έως και αρκετές ημέρες για να κατασκευάσει το έργο του σε
αντίθεση με τον επιλυτή, που του αρκούν κάποια λεπτά για την λύση του.
Ματ σε 2
Υπάρχουν διάφορες κατηγορίες προβλημάτων.
Ας μιλήσουμε για την κατηγορία με το ερώτημα "Ματ σε 2".
Ο λευκός (ποτέ ο μαύρος) παίζει πρώτος
και πρέπει να κατορθώσει να πετύχει ματ σε 2 κινήσεις.
Κατ΄ αρχάς η θέση στη σκακιέρα είναι
τέτοια που σπανίως ή πιο σωστά ποτέ δεν θα προκύψει στο αγωνιστικό
σκάκι.
Το πρόβλημα έχει πάντα μόνο μια λύση,
δηλαδή μοναδική πρώτη κίνηση. Υπάρχουν δυο κατηγορίες προβλημάτων: Αυτά
στα οποία ο λευκός μετά την πρώτη κίνηση απειλεί να κάνει ματ. Και αυτά
στα οποία ο λευκός μετά την πρώτη κίνηση (αναμονή) φέρνει τον μαύρο σε
τσούτσβανγκ. Φυσικά ο επιλυτής δεν γνωρίζει σε ποια κατηγορία ανήκει το
δοθέν πρόβλημα. Στην πρώτη κατηγορία ο επιλυτής πρέπει να ανακαλύψει
όλες τις κινήσεις του μαύρου με τις οποίες αμύνεται στην απειλή. Για
κάθε μία άμυνα υπάρχει και μια διαφορετική εικόνα ματ. Στη δεύτερη
κατηγορία όπως είναι φυσικό ο μαύρος με κάθε του κίνηση καταστρέφει τη
θέση του και δέχεται το αντίστοιχο ματ.
Ποια είναι πιο δύσκολη; Για τους
έμπειρους επιλυτές είναι η πρώτη κατηγορία.
Κάποια στοιχεία που βοηθούν στην επίλυση
των προβλημάτων "Ματ σε 2": Πρώτον. Όλα τα κομμάτια έχουν συγκεκριμένο
ρόλο. Είτε απαντούν στο ερώτημα είτε εμποδίζουν μια δεύτερη λύση. Κανένα
κομμάτι δεν περισσεύει και κανένα δεν λείπει. Δεύτερον. Ποτέ η πρώτη
κίνηση του λευκού δεν είναι σαχ. Απαγορεύεται; Όχι. Αλλά διευκολύνει
κατά πολύ στην λύση του θέματος και ταυτοχρόνως υστερεί στο κομμάτι της
τέχνης. Δεν υπάρχει δημιουργός (συνθέτης) στον κόσμο που θα κατασκεύαζε
ένα τέτοιο τερατούργημα. Τρίτον. Ποτέ δεν κόβεται στην πρώτη κίνηση
κομμάτι. Σπανίως μπορεί να κοπεί πιόνι. Ισχύουν οι ίδιοι λόγοι με την
περίπτωση του σαχ. Βεβαίως στη δεύτερη κίνηση όλα επιτρέπονται αλλά ο
καλλιτέχνης προσπαθεί όσο μπορεί να το αποφύγει. Τέταρτον. Συνήθως η
πρώτη κίνηση έχει κάτι το απρόσμενο. Δηλαδή μπορεί να παιχθεί π.χ. μια
Βασίλισσα σε τετράγωνο που κόβεται.
Κάτι άλλο. Στην προ εκατό ετών
εποχή ο συνθέτης έδινε περισσότερη βαρύτητα στην τέχνη. Τις τελευταίες
δεκαετίες στον τομέα της σπαζοκεφαλιάς. Εάν κατεβείτε σε κορυφαίο
διαγωνισμό σήμερα μην περιμένετε να μείνετε έκθαμβοι από ένα δυάρι (ματ
σε 2) ή ένα τριάρι (ματ σε 3) - που θα δούμε κάποια άλλη φορά - αλλά να
φύγετε με ένα πονοκέφαλο λόγω των πολλών βαριαντών.
Φυσικά η μέση οδός είναι η βασιλική οδός.
Και δυσκολία και ομορφιά.
Πάμε σε δυο παραδείγματα:
|